Evlilik Terapistleri
Destek Hattı : +90 544 724 36 50

                                                       

Birçok insan farkında olmadan fedakarlık yapmak, yardım etmek ve destek olmak ile kurtarıcı olmayı karıştırmaktadır.

Kurtarıcı olmak senin kendi sorumluluğunda olmamasına rağmen karşıdakinin herşeyiyle ilgili kendini sorumlu hissetmen

yada onun sana bunu yüklemesidir. Birey, karşıdaki kişinin bütün ihtiyaçlarını, sıkıntılarını ve beklentilerini kendine bir

görev gibi görüyorsa veya görev edinmişse, farkında olmadan kurtarıcı haline dönüşmüş demektir. Bu sadece romantik

ilişkilerle ilgili değil; anne, baba, kardeş, çocuk, arkadaş vs ile ilgili olabilir. Bazı insanlar karşıdaki insanın hayatında bir

kartvizit gibidir. İnsanların hayatında bir şey bozulduğunda veya patladığında aranan bir kişi gibidir. İnsanların hayatında

edinildiği yere dikkat etmek gerekmektedir. İnsanlar sadece sorunları olduğunda mı sizi arıyorlar buna dikkat etmek 

gerekmektedir. Karşıdaki kişi, sizinle çok vakit geçirmeyip sadece sorunları mı sizinle çözüyorlar buna da dikkat 

etmek gerekmektedir. Bu durumun kişinin kendisiyle de alakası vardır. Kişi, bir dönem bunlardan beslenmiş olabilir.

Bu beslenme, takdir edilmek, iyi ki varsın denmesi, başarma duygusundan beslenmedir. Diğer taraftan kişi kendini

nasıl mutlu edeceğini bilmediği için, karşıdaki kişilerin bu boşluğu doldurmaları ile beslenmektedir. Birey, bir süre sonra

bu durumdan yorulmaya başlamakta veya istediği takdiri görememektedir. Bu durumda kişi onları nankörlüklü, iyilikten

anlamamakla suçlamaya başlamaktadır. Kişi kendi hayatındaki ikincil ihtiyaçları gidermek için izlediği yolla ilgili

olumsuz sonuçlarla karşılaştığında hemen başkası suçlanmaktadır. Eğer bir rol sürekli yapılıyorsa, kişi farkında farkında

olmadan veya belki de farkında olarak bu rolden beslenmektedir. Kurtarıcılıkta bunun gibi bir şeydir. Kişi uzun yıllar

bu şekilde devam etmektedir. 

 

Bahsettiğim rollerin altında ebeveyn tutumlarının etkisinin çok yüksek olduğu bilinmektedir. Manipülatif, narsist ve

bağımlı tarzda bağlanan ebeveynlere sahip ve küçük yaşta çocuğuna yeterince ebeveynlik yapmayıp çocuğun 

kendi başının çaresine bakmak zorunda kaldığı aile yapılarında büyümüş çocuklar ileri ki zamanlarda kurtarıcı role

sahip kişiler olmaktadır. Bir süre sonra bu rollerin içinde boğulma yaşanmaktadır. Oysa ki kişi kurtarıcı olmadığında da

herkes bir şekilde başının çaresine bakmaktadır. Birey bu rolü yapmamayı öğrendiğinde ve bunu uyguladığında,

çevresindeki kişiler ona değiştin demektedirler. "İnsanlar seni eskisi gibi kullanamadıklarında değiştiğini söylerler."

Kişi eskisi gibi kurtarıcı olmadığında, bazı insanlar küsebilir, suçlayabilir ve kişiyi eski haline döndürmek için bazı

cezalandırma yöntemleri kullanmaktadırlar. Cezalandırma yöntemleri olarak kişiyi dışlama, sosyal olarak kişiyi yok

sayma ve duygusal olarak suçlu hissettirmektedirler. Bununla birlikte kişinin bazı insanlarla olan ilişkileri yol ayrımına

gelmektedir. Burada unutulmaması gereken nokta, kişi yıllar sonra sırf kendi olmaya çalıştığı için onu dışlayan, 

sevmeyen ve suçlayan insanlar; kişinin değişimini yani iyiliğini isteyenler değil, kişiden faydalanıp artık faydalanamayacağını

gören insanlardır. 

Kurtarıcı rolü çok iyi netleştirmek gerekmektedir. Kurtarıcılığın ana dinamiği, kişinin kendi ikincil ihtiyaçlarıdır. 

Çözülmesi gerekende "Ben artık kurtarıcı olmamak için neye sahip olmalıyım?" sorusunun cevabıdır. Bu sorunun 

cevabı sınırlara sahip olmaktır. Bu hayatta kişinin kontrolünde ve iradesinin olduğu şeyler: kişinin düşünceleri, duyguları,

davranış ve tercihleridir. Kişi, başkasının hayat tarzından ve tercihlerinden sorumlu değildir. Kurtarıcı rolde olan insanların

çoğu kendisiyle ilgili olmamasına rağmen, sürekli başkalarının arkasını toplamak ve onların sorunlarını çözmek zorunda

kalmaktadır. 

Kurtarıcı iyileşmeye başladığında az önce bahsettiğim gibi bazı zorluklar yaşamaktadır. Bu hayatta bedel ödemeden

hiç kimse bir birey olamamaktadır. Birey olmanın zorlukları ve bedeli olmaktadır. Kişi, birey olduğunda onu

suçlayan insanlarla çatışmaya girmektedir. Kişi bazılarına "Beni olduğum gibi kabul et" diyebiliyor veya bazılarıyla da 

ortak nokta bulmaktadır. Kişi kurtarıcı olmayı bıraktığında da, o insanlar yine kişiyi sevmeye değer görebilmektedir.

Kişi ilerledikçe kurtarıcı rolleri azalmakta ama bir şeyi eksik yaparsa dönüp dolaşıp tekrar aynı çukura düşebilmektedir.

Bireyin kendini mutlu etme yöntemlerini bulması gerekmektedir. Kişi kendi havuzunu farklı musluklarla doldurmak

zorundadır. Kişinin ailesi de olacak, sosyalde olacak, ilişkisi veya eşide olacak yani kendisine ait sosyal bir alanıda

olacak bunun ynaında kendisine ait bireysel bir alanıda olacak. Bu hayatı kişi kendi doldurmadığında, bu hayat ya 

geçmişin takıntılarıyla dolu olacak ya başkalarının sorunlarıyla dolu olacak yada geleceğin kaygılarıyla dolu olacak.

Doğa ve insan boşluk affetmez. O boşluğu kişi kendi doldurmazsa, mutlaka başak kişiler veya başka şeyler

dolduracaktır ve bu dolan şeylerin çoğunluğuda olumsuz şeyler olacaktır. 

Kurtarıcı rol ortadan kalktığında; destekleyici, fedakar ve sahiplenici roller ortaya çıkmaktadır. Bunu kendi hayatını

başkasına heba eden rolden ayrışarak yapmak gerekmektedir. 

                                                   Uzman Klinik Psikolog Hatice Büşra KARA ACAR

                                                                                     busra.kara@icloud.com